Hatha yoga

Oorsprong

Hatha yoga is de oudste vorm van yoga. Het is de allesomvattende vorm van yoga en de basis van waaruit alle andere stromingen binnen de yoga zijn ontstaan. Als er in het Westen over yoga wordt gesproken, wordt vaak deze vorm van yoga bedoeld. De oudst bewaarde tekst over Hatha yoga werd rond 1500 geschreven door Swami Swatmarama, de Hatha Yoga Pradipika. Hierin schreef Swatmarama over onderwerpen als zuivering, houdingen, adembeheersing, spirituele centra in het lichaam, energetische sloten, levensenergie en de energiekanalen van het subtiele lichaam. De Hatha Yoga Pradipika beschrijft de zes takken van yoga die binnen de Hatha yoga traditie beoefend worden om uiteindelijk een staat van verlichting en eenheid te bereiken.
In de jaren ‘60 á ‘70 kwam yoga meer op in Nederland en was Hatha yoga de vorm die het meest werd beoefend. André van Lysebeth, een Belgische Hatha yoga leraar, was de eerste Westerling die yoga naar het Westen bracht en op de kaart zette. Hij had gehoord over een bekende Indiase yoga docent, Swami Sivananda, hij las de boeken die hij vinden kon en spaarde geld om hem in India te gaan bezoeken. Hij reisde meerdere malen af naar India om zijn kennis uit te breiden en te leren van grote leermeesters. Samen met zijn vrouw en kinderen reisde hij na de Tweede Wereldoorlog met de auto naar India om Swami Sivananda te bezoeken. Van Lysebeth ontmoette zijn grote voorbeeld in 1963 tijdens zijn verblijf in het Noord-Indiase Rishikesh, dat vandaag de dag beter bekend is als de Sivananda Ashram. Een jaar later, in 1964, bracht hij twee maanden door bij Pattabhi Jois. Van Lysebeth schreef in 1969 het boek ‘J’apprends le Yoga’ (vertaald als Yoga Self-Taught) waarin hij yoga op een heldere, gedetailleerde manier beschreef en waarmee hij yoga in het Westen bekend maakte.

Online videolessen abonnement

Wat is Hatha yoga en voor wie?

Hatha yoga is een fysieke yogavorm die verder gaat dan enkel het beoefenen van lichaamshoudingen. Het is een samenkomst van lichaamshoudingen (asana’s), het reguleren van de ademhaling (pranayama), het terugtrekken van de zintuigen (pratyahara), eenpunts concentratie (dharana) en meditatie (dhyana) om een staat van eenheid, verlichting (samadhi) te bereiken. Bij het bereiken van een verlichte staat kom je los van illusies van ruimte, vorm en tijd.
In de Hatha yoga werden de eerste twee takken, waaronder de morele en ethische principes zoals de Yamas en Niyamas, gezien als een gevolg van het beoefenen van de lichaamshoudingen. Het was voor de meeste mensen gemakkelijker om de geest via het lichaam te beheersen in plaats van hun geest te beheersen door het naleven van de Yamas en Niyamas. In de Hatha yoga wordt het lichaam als uitgangspunt genomen om met lichamelijke houdingen de geest te zuiveren. ‘Hatha’ is een Sanskriet woord dat kan worden opgedeeld in ‘Ha-’ en ‘-tha’. Ze verwijzen naar de energiekanalen (Nadis) die door ons lichaam stromen. De zon (ha-) omvat onze mannelijke energie, het actieve, krachtige deel, de yang. De maanenergie (-tha) is ons vrouwelijke deel, het kalme, de yin. Hatha yoga focust zich op het in evenwicht brengen van tegengestelden, het creëren van eenwording tussen dualiteiten (zoals maan-zon, binnen-buiten, donker-licht, sterk-zwak). Niet zozeer flexibiliteit en het aannemen van moeilijke houdingen is het belangrijkste aspect in Hatha yoga, maar het bewustzijn van lichaam en geest, het in verbinding en in balans brengen ervan en het bewustzijn dat ze één zijn.

Hatha yoga

Bekijk hier een preview van een Hatha yoga practice

Hatha yoga is toegankelijk voor alle niveaus en kan door zowel een beginnende als ervaren yogi beoefend worden. Voor mensen die nieuw zijn in de yoga is Hatha yoga een goede inleiding tot de basishoudingen van yoga. Hatha yoga is een statische yogavorm waarbij asana’s niet in een flow worden uitgevoerd. Er zijn tijdens de practice regelmatig momenten van rust om even na te voelen wat een houding met je heeft gedaan voordat er overgegaan wordt naar een volgende asana. In Hatha yoga gaat de aandacht uit naar de natuurlijke ademhaling. Adem en beweging hoeven niet synchroon te lopen. Hatha yoga is een zachte yoga variant, maar kan fysiek alsnog uitdagend zijn. Het is een passende vorm voor mensen die zowel kracht al flexibiliteit op willen bouwen. Deze yogavorm kan helpend zijn voor mensen die zich uit balans voelen en meer bewustzijn willen ontwikkelen over zichzelf, hun lichaam en geest en op zoek zijn naar een diepere verbinding met zichzelf.

Effecten van Hatha Yoga